Ankara Valisi Muhiddin Paşa ve Makbule Hanım’ın çocuğu olan Refi’ Cevad Ulunay, babasının memuriyeti sebebiyle bulunduğu Şam’da 1890 yılında doğmuştur. Ailesi Mevlânâ’nın soyundan gelen Refi’ Cevad, “Ulunay” (nay=ney) soyadını alacak ve ileriki yıllarda “basının çelebisi” olarak anılacaktır. Çocukluğunu Vefa’da, anneannesi ve dedesinin yanında geçiren Ulunay, kendisinin yetişmesinde anneannesinin çok önemli bir rolü olduğundan bahsetmekte ve “irfan namına nem varsa hep onun sayesinde edindim.” demektedir. İlk olarak Vefa’da “Taş Mektep” olarak bilinen Recai Mehmed Efendi Sıbyan Mektebinde, daha sonra Refik Halid Karay ile tanıştığı Şemsü’l-Maârif’te ve Galatasaray Lisesinde okuyan Ulunay, Recaizade Mahmud Ekrem, Muallim Naci, Babanzâde Ahmed Naim, Abdurrahman Şeref Bey gibi isimlerden ders almış, Mekteb-i Hukukta ise Haldun Taner’in babası Ahmed Selâddin Bey ve Ebul’ulâ Mardin’in öğrencisi olmuştur...devamı

Parasızlık, medâr-ı maişet kaygısı herkes gibi şair ve yazarın da her daim gündeminde olmuştur. Bundan dolayı kimisi borç harç içinde hayat gailesinde sürüklenirken kimisi de bir hami gölgesinde yaşamaya çalışmıştır. Yunus Nadi Cumhuriyet gazetesindeki bir yazısında geçen “Edebiyat millet demektir. (...) Fakat bizde bu edebiyat yoktur.” sözlerine tepki gösteren Mehmet Rauf, Yunus Nadi Bey’in edebiyatçılara haksızlık ettiğini belirttiği bir makalesinde ülkemizde sanatkâra hak ettiği değerin verilmediğinden şikâyet etmiştir. Hatta bundan dolayı gençlerin daha iyi bir hayat için sanatla ilgilenmesinin imkânsız olduğunu, diğer alanlara verilen desteğin edebiyatçılara verilmesi hâlinde üretilen eserlerin artacağını yazmıştır. Durumu örneklerle açıklamaya giden Mehmet Rauf, Meşale dergisinin 15 Eylül 1928 tarihli 6. sayısında yer alan “Edebiyat Mı?” başlıklı yazısında parasızlık yüzünden sıkıntılara düçar olan yazarların sefalet içinde öldüğünü yazmıştır: “Süleyman Nazif bir iki sene evvel kara kışta evinde sobasını yakamadığı için hasta yatağında yorganına sarılı olduğu halde ölmedi mi? (...) Yalnız bu iki misal memleket edebiyatçılarının sürdüğü feci hayata beliğ birer ispat değil midir? Edebiyat ha... Bu, bilhassa son senelerde bütün bir sefalet olmuştur.” Peyami Safa’nın Hayat dergisinin 18 Nisan 1929 tarihli 125. sayısında çıkan “Aç Sanatkâr” yazısında şöyle yazar: “Geçenlerde bir Fransız şâiri, Tancre De Martel, açlıktan öldü: Başının ucunda bir mum, boş bir ilâç şişesi, perdeler inik ve yanı başında hiç kimse, bir su vereni bile olmadan öldü. Öldükten sonra da onun gözlerini kapayan ve ağzını bağlayan olmamış. Cenazesinde hazır bulunanlar da birkaç şâirden ibaret. O, gençlik şiirlerinden birinde bu akıbeti duymuş ve bir mısraında demiş ki: — Benim cenazemi altı şâir kaldıracaktır. ”..devamı

Ahmet Muhip Dıranas’ın Ankara Erkek Lisesinde öğrenciyken Muhip Atalay müstearıyla neşrettiği “Yorgan”, şairin bir dönem hikâye üzerine yoğunlaştığını göstermesi bakımından önemlidir...devamı

II. Dünya Savaşı sonrası dünyada oluşan yeni koşullar, ülkeleri yeni siyasi ve toplumsal arayışlara yöneltmiştir. Bu arayışlar Türkiye’de de hissedilmiş; çeyrek asırlık inkılaplar döneminde benimsenen bazı söylem ve uygulamalarda kısmi de olsa bir yumuşama sürecine girilmiştir. Bu değişimin belirgin bir şekilde hissedildiği alanlardan bir tanesi de dinî alanlar olmuştur. Dünya savaşı sonrası Millî Şef döneminde dine karşı dil ve üslup bakımından bilinçli şekilde müsamahakâr bir tavır görülmüştür. Bunlardan birkaçını burada zikretmek süreci seyretmek bakımından faydalı olacaktır:..devamı

Zaman meselesi insan hayatını doğrudan ilgilendirdiği gibi genelgeçer tanımlara sığmayacak kadar da geniş bir kavram olarak karşımıza çıkar. Ona dair idrakimiz şehzadenin filleri metaforundaki gibi temas ettiğimiz boyutlarla alakalıdır. Bu da birden çok ve farklı zaman algılarının ortaya çıkmasında etkili olmuştur. Böyle geniş bir kavramın sayıca çok ve farklı anlatısı olsa da biz Müslümanların zamana dair sabitesini belirleyen şey şüphesiz Kitap ve sünnettir...devamı

Gökçe Değirmen’i 2012’de bir kitap fuarında tanımıştım. Bisikletle kitap fuarında dolaşan kaç kişiyle karşılaştınız? Gökçe bisikletini bir kenara bırakıp İz Yayıncılık standına koşmuştu. Adımı sesleyerek standa doğru koşan bu genç kızı nasıl yabancılayabilirdim, kalkıp karşılamıştım. Daha sonra defalarca rastlaştık veya bir araya geldik. Bazen aylarca hatta bir iki yıl haberleşmediğimiz olsa da bağımız hiç kopmadı...devamı

Geçen ay fotoğraflarınızı Ghibli karakterlerine dönüştürenlerden misiniz? Japon sinemacı Hayao Miyazaki’ye yönelik, küresel çapta bir kamera şakasını anımsatan Ghibli Trend’e karşı koymak, hiçbirimiz için kolay olmadı. Miyazaki, yapay zekâyla üretilmiş görseller ve animasyonlar karşısındaki tiksinti duygusunu gizlemese de ChatGPT kullanarak ürettiğimiz Ghibli tarzı görseller her yerdeydi: kişisel hesaplarda, WhatsApp gruplarında, pazarlama kampanyalarında, hatta geleneksel medyada. Hem, direnmeye ne gerek vardı? Hepsi o kadar sevimliydi ki! Pırıl pırıl parlayan gözlerimiz, Ghibli filmlerde yalnızca bir ya da iki karakterin payına düşen saf masumiyeti, neşeyi, içtenliği resmediyordu. Üstelik hiçbiri Totoro değildi!..devamı

İranlı yönetmen Abbas Kiyarüstemi’nin 65. Venedik Festivali’nde büyük ilgi gören ve “derin bir meditasyon etkisi” dedirten filmi Şirin, seyirciyi bir “ayna” gibi kullanarak film izlemeyi bir öz-akse dönüştürür. Filmde aralarında ünlü Fransız aktrist Juliette Binoche’un da olduğu bir sinema salonundaki 114 kadın, Nizâmi’nin Hüsrev ve Şirin’inin beyaz perdeye uyarlanışını izlerken, bizler de rüzgâra karışmış sakura yapraklarının altındaymışçasına dökülen Farsça beyitler eşliğinde bu 114 simanın mimiklerinde kayboluruz. Yüzler, bir ayna gibi her sahneyi bize yansıtır; dudakların kımıldanışı, gözlerin doluşu aynaya düşen akis gibi bizi de o sahnenin içine taşır. Filmi her izlediğimde, Kiyarüstemi’nin yaklaşık yirmi yıl önce çektiği bu filmi İran’da şimdilerde çekecek olsa, estetiksiz ve doğal mimikli yüzler bulmakta ne kadar zorlanacağını düşünürüm...devamı

Nöropsikolojik çalışmalar beyin görüntüleme yöntemleriyle kanıtlamıştır. Doğdukları andan itibaren, bebeklerin beyinlerinin insan yüzüne verdiği tepki, cansız varlıklara veya diğer canlılara kıyasla daha yoğundur. Yani biyolojik olarak insan yüzünü algılamaya yatkın hatta programlı bir şekilde doğuyoruz. İnsan doğduğu andan itibaren ötekinin varlığını arıyor; sesine yöneliyor, temasıyla sakinleşiyor, yüzünü seçiyor. Ötekinin varlığına ulaşmak, kendisinin de varlığının kanıtıdır zira. Boşlukta savrulan, boşluğa düşen değildir bir ötekinin varlığına çarptığında, yalnız değildir...devamı

Sosyal medya platformlarında geçirilen vakit arttıkça elimizde olmadan bu “katalog estetiğine” kapılıyoruz. Bir filtreyle çekilen selfiede “daha güzel” görünmenin yarattığı tatmin hissi bazen aynadaki hâlimize yabancılaşmamıza bile neden olabiliyor. Başlangıçta çok eğlenceli olan bu filtreler şu an birçok kişi için gerçek benliği temsil etmeyen ama dijital dünyada sunulması gereken bir “ideal versiyon”un esası hâline geldi...devamı