SP(R)INT STUDIO ile Stöng Harabeleri’nin Mekânsal Yeniden Düzenlemesi

İzlanda'nın Þjórsárdalur bölgesinde konumlanan Stöng Harabeleri projesi, tarihsel öneme sahip arkeolojik bir alanın yeniden ele alınması üzerine şekilleniyor.


1104 yılında Hekla yanardağının patlamasıyla kül altında kalan Viking dönemine ait bu yerleşim, 1939 yılında ortaya çıkarılıyor, 1950'li yıllarında koruma amacıyla üstü kapatılıyor. SP(R)INT STUDIO'nun 2024 yılında açılan yarışma kapsamında geliştirdiği proje, bu kalıntıların hem korunmasını hem de ziyaret edilebilirliğini yeniden düzenlemeyi hedefliyor.


Mimari müdahale, geçmişte inşa edilmiş olan basit barınağı tamamen ortadan kaldırmak yerine, onun üzerine inşa edilen bir ikinci katman olarak geliştiriliyor. Yeniden yorumlanan barınak yapısı, doğal yağlı çam kaplama ile yeniden tanımlanıyor, saydam polikarbonat çatı ile destekleniyor. Bu sayede yapıya gün ışığı alınırken kalıntıların iklimsel etkilerden korunması sağlanıyor.


Tasarım, topografyaya minimum müdahaleyle adapte oluyor, alandaki dolaşımı yönlendiren açık yaya yolları, köprü ve izleme platformları ile arkeolojik alanın fiziksel olarak temas edilmeden deneyimlenmesini mümkün kılıyor. Tüm bu kurgular, kalıntılara fiziksel zarar vermeden görsel ve mekânsal erişim sağlayacak biçimde kurgulanıyor. Proje aynı zamanda ziyaretçilere otopark, tuvalet ve dinlenme alanları gibi temel hizmetleri sunan altyapılar da barındırıyor.


Mimari yaklaşımda gösterişten kaçınılıyor; yapı, kendisini sergilemek yerine içinde bulunduğu bağlamı görünür kılmayı amaçlıyor. Malzeme seçimleri, geçirgenlik ilkesi doğrultusunda yapılıyor. Bu sayede yapı mevsimsel değişimleri, ışık yönelimlerini ve doğadaki dönüşümü içeri alacak biçimde tasarlanıyor. Böylece kalıntılarla doğrudan temas kurmayan fakat onları yeniden gündelik deneyime açan bir geçiş alanı oluşturuluyor.


Stöng Harabeleri'nde önerilen mimari müdahale, arkeolojik verinin fiziksel bütünlüğünü korurken, alandaki zaman katmanlarının okunabilirliğini artırmak ve kullanıcıya sabitlenmemiş bir deneyim alanı sunmayı amaçlıyor.


📷 @studiocapn