Assos, Çanakkale'nin Ayvacık ilçesine bağlı Behramkale Köyü'nde, deniz seviyesinden yaklaşık 238 metre yükseklikteki sönmüş bir volkanik tepe üzerine, andezit kayalıkları arasında Antik Dönem yazarlarına göre MÖ 7. yüzyılda kuruluyor. Ancak son arkeolojik çalışmalarla kentin geçmişinin Bronz Çağı'na kadar uzandığı tespit ediliyor. Kentteki yapıların hemen hemen hepsi, işlemesi zor ama son derece dayanıklı bir taş olan volkanik andezit taşından inşa ediliyor. Kent, sırasıyla Lidya, Pers, Büyük İskender, Pergamon Krallığı, Roma İmparatorluğu'nun ve 1330 yıllarında Osmanlı İmparatorluğu'nun egemenliği altına giriyor.


Kentin önemli mimari yapıları; Athena tapınağı, şehir surları, Antik tiyatro, agora, nekropoldür. Assos'un en yüksek noktasında yer alan Athena Tapınağı, kentin koruyucusu olarak bilinen Tanrıça Athena'ya adanıyor. Nekropol, kentin doğu, batı ve kuzey bölgelerinde yer alan mezarlık alanları, lahit mezarlarıyla dikkat çekiyor. Ticari ve sosyal yaşamın kalbi olan agorada, gymnasium, bouleuterion ve hamamlar bulunuyor. Assos'da arkeolojik ilk kazı 1881-1883 yıllarında Amerikalı bir arkeoloji grubu tarafından yapılmış. 1981 yılında tekrar başlayan kazılarda ilk olarak nekropol yani mezarlık ortaya çıkarılıyor. Assos, 2017 yılında UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'ne alınmış olup doğal güzellikleri ve tarihi yapılarıyla ziyaretçilerini ağırlamaya devam ediyor.


Fotoğraflar: Gamzenur Fırat