Türkiye'nin dijital tarihindeki ilk sayfa 1960 yılında yazıldı. Karayolları Genel Müdürlüğü, yol yapım hesaplamalarını hızlandırmak amacıyla dönemin en ileri teknolojilerinden biri olan IBM 650 bilgisayarını Amerika'dan getirtti. O gün için bu adım yalnızca bir teknoloji yatırımı değil; aynı zamanda Türkiye'nin mühendislik ve altyapı alanında çağı yakalama iradesinin güçlü bir göstergesiydi.
IBM 650, ekranı ya da interneti olmayan; delikli kartlarla çalışan bir sistemdi. Hafızası yalnızca 2000 kelimeydi, ancak dakikada 78 bin toplama ve 5 bin çarpma işlemi yapabiliyordu. İlk görevi, Polatlı-Sivrihisar yolunun mühendislik hesaplamalarını gerçekleştirmekti. Aylar sürecek hesaplamalar, bu bilgisayar sayesinde yalnızca 1 saatte tamamlandı.
Bu devrim niteliğindeki gelişme sadece tek bir projeyle sınırlı kalmadı. IBM 650, tam 18 yıl boyunca Karayolları Genel Müdürlüğü bünyesinde aktif olarak kullanıldı. Türkiye'nin dört bir yanındaki köprü projeleri, maliyet analizleri ve güzergâh planlamaları bu bilgisayarın hesaplamalarıyla şekillendi.
Bugün bu tarihi cihaz, Eskişehir'de Karayolları Eğitim Tesisleri'nde sergileniyor. Türkiye'nin dijitalleşme yolculuğunun sessiz tanığı olarak geçmişten bugüne önemli bir hatırlatıcı görevini üstleniyor. IBM 650, yalnızca bir makine değil; bir ülkenin teknolojiyle ilk büyük buluşmasının adı.
